Η μεταφυσική του υλικού πολιτισμού

Σε κυριακάτικο ένθετο περιοδικό, πέφτει το μάτι μου -ψάξε βρες γιατί- σε ένα από αυτά τα κείμενα των τελευταίων σελίδων που γράφει ένας γκουρού του γκουρμέ (που θα μπορούσε να λέγεται και γκουρμού) για κάποιο εστιατόριο που προτείνει, το οποίο συνήθως παρουσιάζει με φωτογραφίες του σεφ, κανά πιάτο από τα καλά του μενού για ψάρωμα και έναν ψαγμένο τίτλο που θα μπορούσε να είναι και κεφάλαιο από βιβλίο του Βέλτσου. Και εκεί που προσπαθώ να δικαιολογήσω με στοιχειώδη ερείσματα τη σύνδεση της μεταφυσικής ως έννοια (η οποία αναφέρεται στον τίτλο του κειμένου, ο οποίος μια χαρά κάνει και για το δικό μου τώρα) και το αυγολέμονο με το χουνκιάρ μπεγεντί, το μάτι μου πέφτει πιο δίπλα, στο τελικό πόρισμα του συντάκτη:

40 ευρώ το άτομο (χωρίς κρασί) - άξιζε τα λεφτά του 150%.

Μάλιστα. Η μεταφυσική αρχίζει να αποκτά σάρκα και οστά, καταδιώκοντας ακόμα και το λογισμό μου. Είναι αυτό το άξιζε που μου καταρρακώνει όποια έννοια αξίας και υπεραξίας είχα προλάβει να εμπεδώσω μελετώντας τον Μαρξ και τον Κέυνς, είναι αυτό το 150% που με κάνει να σιχτιρίζω τις δημοσιογραφικές σχολές και όσους κρατούν πένα και έχουν την υπερβολή και την ανοησία στο τσεπάκι, χρυσαφένια τίποτα όλοι τους στο βασίλειο της αμετροέπειας. Φαντάζομαι πως για να ξοδέψει κανείς 40 ευρώ για ένα γεύμα τη μέρα (χωρίς κρασί), προϋποτίθεται πως εξασφαλίζει ως εισόδημα ημερησίως τουλάχιστον τα διπλά -αν υποθέσουμε ότι το φαγητό δεν είναι η μόνη βιοτική του ανάγκη και, φυσικά, ότι μια γουλιά κρασί θα την πιει βρε αδερφέ εκεί που έκατσε. Χοντρικά, αυτό σημαίνει ένα καθαρό διχίλιαρο μηνιαίως. Μακριά από μας δηλαδή. Δυστυχώς.

Καγιέν, τραγούδι, διαδηλώσεις - αυτά τα τρία, λέει ο Στέλιος Ράμφος στη συνέντευξή του σε κάποιον Λάλα, 'είναι σύμβολα απολυτότητας συναισθήματος. Με το καγιέν είσαι μοναδικός, με το τραγούδι εκφράζεσαι και με τη διαδήλωση πολιτικοποιείδαι και εκφράζεις την ευθύνη σου απέναντι στα τεκταινόμενα παγκοσμίως και εν Ελλάδι. Οπότε ολοκληρώνεται η εικόνα σου. Ό,τι κάνουμε στην Ελλάδα επειδή γίνεται για λόγους συναισθηματικούς έχει μιαν απόληξη. Ποια είναι η απόληξη; Η ανάγκη συμπτώσεως φαντασιώσεως με εικόνα. Η εικόνα μας φτιάχνεται έτσι όπως τη θέλουμε και φτιάχνοντας την εικόνα έτσι όπως τη θέλουμε, φτιάχνουμε και μια πραγματικότητα την οποία παρακολουθούμε μέχρι να έρθει η ώρα του λογαριασμού'. Τώρα πλέον, η πραγματικότητα έρχεται να μας τα γυρίσει όλα τούμπα, κυρίως γιατί είναι μια πραγματικότητα έξω από εκείνη που είχαμε υπολογίσει, έξω από εκείνη που είχαμε φαντασιωθεί, έξω ακόμα και από εκείνη που είχαμε απευχηθεί ως εφιαλτική. Είναι πλέον μια πραγματικότητα αδυσώπητα ωμή, τα σημεία της οποίας είναι πλέον πολύ μπερδεμένα για να τα αναγνωρίσουν τα μάτια μας και τα τοπία της τόσο αμφίσημα σε βαθμό να μας φαίνονται ξένα και εχθρικά. Είναι μια πραγματικότητα έξω από τους συναισθηματισμούς που αντέχουμε, έξω και από το συναισθηματισμό με τον οποίο αντέχαμε μέχρι τώρα τα πάντα. Είναι μια πραγματικότητα έξω (μα πολύ έξω) από τον γκρουπούσκουλο ακτιβισμό του ενός κλικ στο φέησμπουκ, έξω ακόμα και από τις πραγματικές πορείες και τις πραγματικές διαδηλώσεις που μας βρίσκουν αμήχανους και μόνους ανάμεσα σε πολλούς να ουρλιάζουμε με 70's αισθητική -και συνθήματα ακόμα πιο παλιά- για νοήματα καινούρια, για ζόρια μοντέρνα, μη μπορώντας να κάνουμε κάτι ουσιαστικότερο ή να βρούμε άλλα σημεία αναφοράς, νέα σημεία συνάντησης, νέα στέκια ελπίδας, νέες χαραμάδες απ'όπου θα μπει το φως που ζητάμε. Το φως που ολοένα και ματαιώνεται και δίνει το χώρο σε μια πρωτόγνωρη σκοτεινιά, η οποία καλύπτει τα πάντα σαν ηφαιστειακή τέφρα και μπλοκάρει όλες τις πτήσεις μας και τις αναχωρήσεις μας.

Ο λογαριασμός έρχεται κι εκείνος, ανασύροντας επώδυνα το αίσθημα του ρεζιλιού που νιώθουμε όλοι -όλοι, ανεξαρτήτως εισοδήματος και κοινωνικής θέσης- όταν το χαρτάκι του γκαρσονιού γράφει μεγαλύτερο ποσό από αυτό που βρίσκεται στην τσέπη μας. Ρεζίλι που μεγαλώνει όταν -με καλή πρόθεση, προκειμένου να μας βγάλει από τη δύσκολη θέση- η συνοδός μας προσφέρεται να πληρώσει εκείνη και ενώ εμείς προσπαθούσαμε τόση ώρα να την εντυπωσιάσουμε και να κάνουμε τους λάρτζ. Ας πούμε ότι αυτή η συνοδός είναι και Γερμανίδα.

Φτάσαμε πάτο κάνοντας τους έξυπνους, παριστάνοντας τους ικανούς, αιώνιοι μποέμ μιας άλλης εποχής, τους οποίους αργά ή γρήγορα θα έφτυνε το ευρωπαϊκό όνειρο, γιατί δεν χαμπαριάζει από τέτοιες ματαιόδοξες ονειρώξεις. Ένα συμπέρασμα που διαβάζω παντού πλέον, παντού, σε κάθε μπλογκ που παρακολουθώ, σε κάθε κουβέντα σοβαρού ανθρώπου, σε κάθε κουβέντα με σοβαρούς ανθρώπους, μια σκληρή αυτοκριτική που -ως αυτονόητη αλήθεια που είναι- γίνεται σιγά σιγά και κοινός τόπος, με απόληξη -αργά ή γρήγορα- το κλισέ. Και σιγά σιγά θα ανακαλύψουν κι άλλοι, κι άλλοι, και περισσότεροι, την επικαιρότητα και την αλήθεια του Μαρξ και έτσι ίσως έχουμε νέα σεβεντίλα και νέο συνδικαλισμό και νέα πολυτεχνεία και νέες γενιές πολυτεχνείου. Προς το παρόν, η θλίψη που προκαλούν οι ήδη θλιβερές βεβαιότητές μας, είναι αφόρητη. Και όσο αυτές οι βεβαιότητες δεν αντικαθίστανται -έστω- από άλλες ή δεν λέει να φυσήξει ένας άνεμος να τις στείλει στο διάολο, καθόμαστε και τα πίνουμε μαζί τους πλάι στο τζάκι, χαζεύοντας στην τηλεόραση ξύλο και τσόντα, αδυνατώντας να βγάλουμε ένα νόημα που να μας υπερβαίνει. Δυστυχώς είμαστε ακόμα οι εαυτοί μας. 150%.