ακαδημία πλάτωνος

'Πόσο μ'αρέσει ν'ακούω τους ανθρώπους, ν'ανεβαίνουν με το ασανσέρ και να μιλάνε ρουμάνικα'...
Μ'αυτούς τους απλούς στίχους, πάνω σε μια αβίαστη και άερινη μελωδία, κάπου στο 1985, η Λένα Πλάτωνος άγγιζε γλυκά και ταπεινά τη ζωή των μεταναστών και τις 'πιθανότητες ευτυχίας στην περιοχή της Αμερικάνικης πρεσβείας', πολλά χρόνια πριν το αριστερόλαγνο lifestyle -που δεν έχει Τσίπρα πάνω του!- τους εντάξει στο συνθηματολογικό ρεπερτόριό του. Ήταν οι 'Εμιγκρέδες της Ρουμανίας', όπου 'κάποιος από τους Ρουμάνους έπαιζε από συνήθεια το ίδιο κομμάτι και μεταμόρφωνε, πάλι, τους δήμιους της Αμερικάνικης πρεσβείας, τους μεταμόρφωνε, πάλι, σε χάδι'. Και χθες, όμως, Κυριακή 27 Ιουλίου του 2008, οι 'Εμιγκρέδες' ακούστηκαν το ίδιο γλυκά και αέρινα, καθώς η συνωμοτική ατμόσφαιρα της γενικής δοκιμής -με τους ελάχιστους πλην προνομιούχους στις (προνομιακές) κάτω θέσεις του Ηρωδείου- υποσχόταν μια κατανυκτική εμπειρία. Όπως προφανώς θα συμβεί και απόψε, Δευτέρα, στη μία και μοναδική συναυλία που σημαίνει την επιστροφή της μεγάλης δημιουργού. Και αν τα φετινά 'Ημερολόγια' της -η δισκογραφική επιστροφή της- δεν στέκονται με την ίδια θέρμη και ορμή δίπλα στο 'Σαμποτάζ', στο 'Καρυωτάκης' και στο 'Γκάλοπ', η χτεσινή εμπειρία ήταν μια πρώτης τάξεως υπενθύμιση ότι η Πλάτωνος έχει γράψει μεγάλη, μα πολύ μεγάλη, μουσική. Και η έκφραση της πικρής βεβαιότητας ότι αν κάποτε οι υπεύθυνοι (;) διαχειριστές των κονδυλίων, οι εργολάβοι του εθνικού πολιτιστικού πλούτου μας, αποφάσιζαν να ασχοληθούν με τη χαρτογράφηση -και την ουσιαστική αξιοποίηση- της πολιτιστικής παρακαταθήκης μας, η Λένα Πλάτωνος έχει σίγουρα εξασφαλισμένη μια θέση ανάμεσα στα πέντε σημαντικότερα ονόματα δημιουργών -τουλάχιστον όσο αφορά το χώρο της μουσικής σύνθεσης από τη μεταπολίτευση και πέρα. Το 'ευτυχώς που υπάρχει το φεστιβάλ του Λούκου' και τολμά με ανάλογες επιλογές και παραστάσεις, δεν είναι και τόσο ανακουφιστικό, αφού αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα -και απ'ό,τι φαίνεται, κι αυτή η εξαίρεση τελεί υπό διωγμόν, τοπικών παραγόντων και λοιπών αναξιοπαθούντων εντεταλμένων...

Αλλά το θέμα είναι η συναυλία. Η χτεσινή μαγική βραδιά. Η φωνή του Παλαμίδα να προκαλεί ανατριχίλα σε κάθε λέξη. Η Φριντζήλα και η Πασπαλά ιέρειες της μυσταγωγίας. Και η Πλάτωνος σαν γιαγιά (που δεν είναι) να αρχίζει τα λόγια του παραμυθιού, όπως παλιά, όπως οι πραγματικές γιαγιάδες, με το γνωστό τρόπο, απρόθυμα και αμήχανα στην αρχή, όπως οι γιαγιάδες, επειδή έφτασε η ώρα και πρέπει να κοιμηθεί το παιδί, με μια ιδιαίτερη συστολή, με μια σοφία που προκαλεί την ίδια στιγμή δέος και ένα αίσθημα τρόμου, 'θα σας παίξουμε τραγούδια που δεν ακούγονται στο ραδιόφωνο'... Και ξαφνικά η αφήγηση παγώνει, γιατί το παραμύθι έχει ήδη αρχίσει να ξετυλίγεται μπροστά σου, μόνο του, με νότες και με λέξεις, με χρώματα και σιωπές, δεν χρειάζεται πλέον ούτε η αφήγηση ούτε η γιαγιά, κανένα εφέ, κανένα κόλπο, η γιαγιά είναι εκεί, θα μιλήσει και πάλι στο τέλος για να πει 'καληνύχτα', ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Ενδιάμεσα, μας τραγουδάει γερασμένα 'είμαι ευτυχισμένη', δεν την πιστεύουμε, δεν υπάρχει περίπτωση, δεν είσαι, αλλά ποιος νοιάζεται; Μοιάζει με γιορτή, αλλά δεν είναι. Είναι τελετή, όχι πανηγύρι. Είναι οι πληγές της που εκτίθενται, αυτές μας μαγεύουν, δεν βλέπουμε κανέναν ευτυχισμένο. Τραγουδάει για απώλειες, για ματαιώσεις, για προσωπικούς δαίμονες, για έρωτες που απαιτούν λύτρωση εδώ και τώρα, δεν γίνεται να είναι ευτυχισμένη. Ευτυχισμένη είναι η Νάνα Μούσχουρη που τελειώνει την καριέρα της. Ευτυχισμένοι κι εμείς που το αποφάσισε επιτέλους. Αλλά με τη Λένα Πλάτωνος, όχι, δεν γίνεται να είμαστε ευτυχισμένοι. Είμαστε μαγεμένοι, είμαστε γεμάτοι, είμαστε έρμαια του συναισθήματος και των πληγών που αυτό προκαλεί -οι επαφές του, δηλαδή, με την πραγματικότητα. Παραδινόμαστε, όπως λέει κι η ίδια και εννοεί "παρα-δίνομαι, με την έννοια του "πολύ", το παρακάνω"...

- Είναι επικίνδυνο να ψάχνει κανείς το μέσα του;

- Όχι. Επικίνδυνο είναι να μην ψάχνεσαι και κυρίως για τους άλλους. Γιατί μπορείς να βγάλεις τέρατα και να μην παίρνεις χαμπάρι.

(από τη συνέντευξή της στην εφημερίδα του Φεστιβάλ Αθηνών)